|
تحلیل داده‌های ژئوشیمی رسوبات رودخانه‌ای، افق‌های سیمانی کربناته، و خاک‌های دیرینه و کاربرد آن در منشأیابی و هوازدگی شیمیایی (مطالعه موردی: رودخانه سقز)
|
| دکتر خه بات درفشی* |
| گروه میراث طبیعی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری |
|
|
چکیده: (74 مشاهده) |
در این پژوهش، به منظور مطالعات ژئوشیمیایی رسوبات رودخانه‌ای، افق‌های سیمانی کربناته، و خاک‌های دیرینه حوضه آبخیز رودخانه سقز شانزده نمونه از محلهای مختلف نمونهبرداری شد. تجزیه عناصر با دستگاه ICP-MS و روش هضم 4 اسیدی، به‌لحاظ عناصر اصلی، در نمونه‌های کربناتی (چه نمونه‌های کربنات پدوژنیک چه نمونه‌های سیمانی کربناتی) نشان داد مقدار درصد عنصر Ca نسبت به سایر عناصر بیشتر است که در واقع کلسیتی بودن این نمونه‌ها را از نظر نوع سیمان کربناتی نشان می‌دهد. به منظور بررسی فرایندهای پدوژنیک بر اساس نسبت‌های عناصر اصلی و ردیاب در نمونه‌های رسوب آبرفتی متأثر از پدوژنیک (خاک قدیمی)، از رابطههای نسبت‌های عناصر اصلی (  ) و آبشویی (Ba/Sr) و به منظور درک شدت هوازدگی در پروفیل خاک قدیمی از شاخص‌های CIA، CIW، و ƩBases/Al استفاده شد. میانگین شاخص معادل 35/0 به دست آمد که بسیار پایین است و شور شدن کم نمونه‌های مورد بررسی از پروفیل خاک قدیمی سقز را نشان می‌دهد. میانگین شاخص Ba/Sr معادل 74/0 به دست آمد. با توجه به این میانگین، مقدار Sr در نمونه‌ها بیشتر از Ba بوده و آبشویی در این پروفیل کمتر اتفاق افتاده است. میانگین CIA محاسبه‌شده 5/66 بود. این مقدار با CIA خاک‌های قدیمی مشابه آلفیسول (آرجیلیسول) بازالت در گروه بازالت سیلابی رودخانه کلمبیا، تحت شرایط دمایی که مقادیر CIA افق B را به 60 تا 70 رسانده است، همخوانی دارد. میانگین شاخص ƩBases/Al 96/0 بود. با توجه به مقدار 5/0 از نسبت ƩBases/Al، که یک خط تقسیم مهم آماری میان آلفیسول و آلتیسول است، افق خاک قدیمی مشابه آلفیسولهاست. پس، بر اساس این شاخص ژئوشیمیایی، کربنات پدوژنیک در شرایط آب‌وهوایی سرد و خشک پلیستوسن پایانی تحول پیدا کرده است. |
|
| واژه‌های کلیدی: رسوبات رودخانه‌ای، رودخانه سقز، ژئوشیمی، منشأیابی، هوازدگی شیمیایی |
|
|
متن کامل [PDF 1910 kb]
(66 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1399/7/12 | پذیرش: 1398/9/10 | انتشار: 1398/9/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
