|
وارون‌سازی دوبعدی داده‌های گرانی‌سنجی در شناسایی سنگ کف آبخوان‌ها (مطالعه موردی: بخشی از دشت قطروم استان یزد)
|
| آقای علی پاسیار، دکتر عبدالحمید انصاری*، دکتر احمد قربانی |
| دانشکده مهندسی معدن و متالورژی، دانشگاه یزد |
|
|
چکیده: (324 مشاهده) |
| اولین قدم برای بررسی آبخوان‌ها و اکتشاف آب‌های زیرزمینی شناخت عمق و هندسه سنگ کف آن‌هاست. روش‌های ژئوفیزیک نقش مهمی در بررسی آبخوان‌ها ایفا می‌کنند. زیرا این روش‌ها یگانه راه شناسایی ساختارهای زیرسطحی عمیق با هزینه‌ای کمتر از روش‌های مستقیم، مثل حفاری، هستند. با توجه به پیچیدگی رسوبات آبرفتی از لحاظ جنس و دانه‌بندی و همچنین جنس و عمق سنگ کف، نحوه مدل‌سازی‌های ژئوفیزیکی و رسیدن به نتیجه مورد انتظار اهمیت بالایی دارد. حل مسائل نامعین، که تعداد پارامترهای ناشناخته بیشتر از تعداد مشاهدات و اندازه‌گیری‌ها باشد (به دلیل فقدان داده کافی)، بر اساس فیزیک مسئله، در دستگاه معادلات مشتقات جزئی امکان‌پذیر است. وارون‌سازی یکی از راه‌های مفید برای ایجاد یک مدل منطقی و ارتباط بین نتایج مشاهدات و اندازه‌گیری‌هاست. در تحقیق پیش رو، یک قالب برای حل مسائل وارون نامعین در نرم‌افزار کامسول ارائه می‌شود که در گستره وسیعی از سیستم‌های فیزیکی تابع قوانین معادله مشتقات جزئی کاربرد دارد. ابتدا با استفاده از چند مدل مصنوعی و ایجاد داده‌های مصنوعی (مدل‌سازی پیشرو) وارون‌سازی دوبعدی گرانی‌سنجی در نرم‌افزار کامسول اجرا و اعتبارسنجی شد. سپس با استفاده از داده‌های گرانی‌سنجی واقعی، که به صورت دوبعدی در بخشی از دشت قطروم برداشت شده است، ساختار جانبی سنگ کف در طول دو پروفیل بررسی و با نمودار چاه‌های موجود در این پروفیل‌ها تطبیق داده شد. نتایج نشان داد این روش، ضمن سرعت بالا در محاسبات، قابلیت تفکیک مناطق با اختلاف چگالی کم را با دقت قابل قبول دارد.اولین قدم برای بررسی آبخوان‌ها و اکتشاف آب‌های زیرزمینی شناخت عمق و هندسه سنگ کف آن‌هاست. روش‌های ژئوفیزیک نقش مهمی در بررسی آبخوان‌ها ایفا می‌کنند. زیرا این روش‌ها یگانه راه شناسایی ساختارهای زیرسطحی عمیق با هزینه‌ای کمتر از روش‌های مستقیم، مثل حفاری، هستند. با توجه به پیچیدگی رسوبات آبرفتی از لحاظ جنس و دانه‌بندی و همچنین جنس و عمق سنگ کف، نحوه مدل‌سازی‌های ژئوفیزیکی و رسیدن به نتیجه مورد انتظار اهمیت بالایی دارد. حل مسائل نامعین، که تعداد پارامترهای ناشناخته بیشتر از تعداد مشاهدات و اندازه‌گیری‌ها باشد (به دلیل فقدان داده کافی)، بر اساس فیزیک مسئله، در دستگاه معادلات مشتقات جزئی امکان‌پذیر است. وارون‌سازی یکی از راه‌های مفید برای ایجاد یک مدل منطقی و ارتباط بین نتایج مشاهدات و اندازه‌گیری‌هاست. در تحقیق پیش رو، یک قالب برای حل مسائل وارون نامعین در نرم‌افزار کامسول ارائه می‌شود که در گستره وسیعی از سیستم‌های فیزیکی تابع قوانین معادله مشتقات جزئی کاربرد دارد. ابتدا با استفاده از چند مدل مصنوعی و ایجاد داده‌های مصنوعی (مدل‌سازی پیشرو) وارون‌سازی دوبعدی گرانی‌سنجی در نرم‌افزار کامسول اجرا و اعتبارسنجی شد. سپس با استفاده از داده‌های گرانی‌سنجی واقعی، که به صورت دوبعدی در بخشی از دشت قطروم برداشت شده است، ساختار جانبی سنگ کف در طول دو پروفیل بررسی و با نمودار چاه‌های موجود در این پروفیل‌ها تطبیق داده شد. نتایج نشان داد این روش، ضمن سرعت بالا در محاسبات، قابلیت تفکیک مناطق با اختلاف چگالی کم را با دقت قابل قبول دارد. |
|
| واژه‌های کلیدی: آبخوان، قطروم، کامسول، گرانی‌سنجی، وارون‌سازی |
|
|
متن کامل [PDF 764 kb]
(387 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1399/7/12 | پذیرش: 1398/9/10 | انتشار: 1398/9/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
